Wykłady mistrzowskie
Obowiązek obecności na pięciu wykładach w ciągu roku; wykłady i seminaria gości odwiedzających różne instytuty i katedry Wydziału Neofilologii w ramach współpracy bilateralnej, programu Erasmus +, programu Visiting Professor, programu Pracowni Humanistyki Cyfrowej itp.; możliwe zaliczenie w innym kolegium (wybór w uzgodnieniu z promotorem, po akceptacji przez kierownika kolegium).
ROK AKADEMICKI 2024/2025
Październik
Prof. Alain Rabatel, „Empathie et point de vue”
Zakład Językoznawstwa Francuskiego Instytutu Filologii Romańskiej zaprasza na wykład prof. Alaina Rabatela pt. „Empathie et point de vue”. Wykład odbędzie się w czwartek 3 października o godz. 10.15 w sali 2.2 w Instytucie Filologii Romańskiej (pl. bp. Nankiera 4). Wykład i dyskusja odbędą się w języku francuskim.
Szczegółowe informacje znajdują się na stronie IFR: https://ifr.uwr.edu.pl/2024/09/23/wyklad-otwarty-prof-alaina-rabatela/
Streszczenie [FR i PL] L’empathie est la capacité de se décentrer, pour se mettre à la place d’autrui, imaginer ses points de vue et comprendre pourquoi il réagit ou se comporte différemment de soi. Quant à la notion de point de vue, polysémique, elle signifie voir depuis un certain point ou faire entendre une opinion relative à ce qui est l’objet d’une représentation. Les deux notions, bien qu’autonomes, interagissent dans la mesure où l’empathie aide à se représenter les points de vue des autres.
[Empatia to zdolność do decentracji, postawienia się na miejscu innych, wyobrażenia sobie ich punktu widzenia i zrozumienia, dlaczego reagują lub zachowują się inaczej niż my. Pojęcie punktu widzenia [‘point de vue’] jest wieloznaczne; odnosi się do patrzenia z pewnego punktu lub wyrażania opinii na temat tego, co jest przedmiotem przedstawienia. Te dwa pojęcia, choć są autonomiczne, oddziałują na siebie: dzięki empatii możemy wyobrazić sobie punkty widzenia innych].
Notka bio: Prof. Alain Rabatel wykłada w uniwersytecie w Lyonie (Lyon 1), jest także członkiem grupy badawczej ICAR przy Narodowym Centrum Badań Naukowych (CNRS). Prowadzi badania w zakresie lingwistyki wypowiadania, analizy dyskursu i analizy tekstu; jest jednym z wiodących francuskich językoznawców zajmujących się problematyką konstruowania punktów widzenia przez mówiącego. Autor siedmiu monografii i ponad dwustu artykułów poświęconych m.in. językowym wykładnikom subiektywności mówiącego. Prace prof. Rabatela ukazują się w prestiżowych czasopismach z zakresu językoznawstwa, literaturoznawstwa czy nauk o komunikacji i są tłumaczone na inne języki. Strona autora: http://www.icar.cnrs.fr/membre/arabatel/
organizacja wykładu: dr Agata Rębkowska, Zakład Językoznawstwa Francuskiego IFR (wykład realizowany w ramach programu IDUB – przyjazdy profesorów)
Prof. Barbara Becker-Cantarino, „Migration and Religion. A Snapshot of Eighteenth-century Central Europe and North America”
Wykład mistrzowski: 9.10.2024, IFG, sala 220, godz. 12.00
Tytuł wykładu: Migration and Religion: A Snapshot of Eighteenth-century Central Europe and North America
Abstrakt: The lecture asks the question: what are the effects of religion on migration, the push-and-pull factors for mass migration in the eighteenth century? It looks at catholicizing efforts in Central Europe, the establishment of the Unity of the Brethren (Herrnhuter) among others and their missionary work specifically in the British Colonies of North America, called here: Moravians. – What role did religion play generally in European migrant settlements in North America, in the development of the colonies into what became the United States of America? What role did the ‘Black Church’ play? – The lecture concludes with some questions concerning the role of religion in today’s mass migrations into Europe, and into North America
Biogram naukowy: Barbara Becker-Cantarino ist Professor Emerita at the Ohio State University. Her areas of Expertise are: German literary culture from 1700–1900, Enlightenment, Pietism, Romanticism and the construction & representation of gender. Barbara Becker-Cantarino has published widely on German literary culture from 1600 to the 20th century with a concentration in the seventeenth, eighteenth century and early nineteenth century. She has maintained an abiding interest in the Enlightenment, Pietism, Romanticism, women writers, the construction and representation of gender, and the intersection between literature and other social and cultural discourses. Her teaching interests included also German migrations to North America. She has received a Guggenheim Fellowship, a Humboldt Foundation Forschungspreis, research fellowships from NEH, DAAD, Fulbright among others and received the OSU Distinguished Scholar and the OSU Distinguished Lecturer Award. She held visiting professorships at the Free University of Berlin, the University of Graz (Austria), the University of Wroclaw (Poland), at Oxford University, at the University of Maryland.
Her publications include books on the Dutch humanist Daniel Heinsius (Boston 1978), edited volumes Martin Opitz. Studien zu Werk und Person (Amsterdam 1982), an edition of Anna Ovena Hoyers. Geistliche und Weltliche Poemata ,1650 (Tübingen 1986) and Sophie von La Roche. Geschichte des Fräuleins von Sternheim, 1771 (Reclam, 1983; updated 1997 and 2012). Her book Der lange Weg zur Mündigkeit: Frau und Literatur in Deutschland 1500-1800 (Stuttgart: Metzler 1987, paperback edition: Munich dtv, 1989) was complemented by Schriftstellerinnen der Romantik. Epoche Werke Wirkung (Munich: Beck 2000) and a co-edited book on Ingeborg Drewitz (2005) and one on Sophie von La Roche and her literary field (2010), both volumes resulting from DFG-sponsored conferences on the respective author. Recent Book Publications: Bettina von Arnim Handbuch by Barbara Becker-Cantarino. Berlin: De Gruyter, 2020.
Organizator: prof. dr hab. Mirosława Czarnecka, Instytut Filologii Germańskiej
Prof. Philip Nel, „Getting Personal: Unlearning Objectivity, Anti-Racism, and Stories We Love”
Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży zaprasza na wykład pt. “Getting Personal: Unlearning Objectivity, Anti-Racism, and Stories We Love”, który wygłosi prof. Philip Nel (Kansas State University).
Wykład odbędzie się stacjonarnie 16 października o godz. 18.00 (TEAMS)
Wszystkich zainteresowanych udziałem prosimy o kontakt za pomocą formularza: https://forms.office.com/e/niyBXRsJek
Streszczenie w języku angielskim:
This talk is the first draft of the first chapter in The Misuses of Enchantment: Childhood, Nostalgia, and Who We Are. The book itself — under contract with Oxford UP — considers how the American authoritarian movement is using children’s literature and children’s education to further its aims. In the US, this is most visible in the rise of book bans, all of which seem motivated by what Svetlana Boym calls restorative nostalgia — that longing for an uncomplicated, imaginary past that seems to explain our fractured, precarious present. Other varieties of nostalgia — such as what Boym calls reflective — challenge such totalizing narratives, lingering in the loss and the brokenness that restorative nostalgia denies. Since nostalgia of any variety entwines biography with history, my first chapter moves from personal memories to national histories, and from misrememberings to critical reckonings with the past.
In this talk, I address the need, in doing anti-racist work, to admit fault, to learn from our mistakes, and to learn from how our own history — national history, family history, personal history — often prevents us from perceiving those mistakes. People’s understanding of racism is deeply entwined in the stories they love and in the stories they believe about themselves. But this is not just an acknowledgment of the inevitable deficits in my understanding that emerge from the gap between my experience — as a straight, white, cisgendered male — and the communities of color I am writing about. Rather, it’s an examination of how the presumption of scholarly objectivity always masks its ideological bias towards white, Western modes of knowledge. Or, as radio producer Ramona Martinez says more succinctly, “Objectivity is the ideology of the status quo.” I’m not suggesting that we abandon research, ignore facts, or replace evidence with experience. Instead, we should do what transgender journalist Lewis Raven Wallace advises in The View from Somewhere: We should aim for transparency and self-awareness. We should admit what we don’t know.
Indeed, since as children we absorb racist ideas without our awareness and without our consent, it’s especially hard to claim scholarly objectivity on matters of race or racism. So, to examine racism as a structural phenomenon (which it is), we have to consider it as a structure of feeling — Raymond Williams’ term for “meanings and values as they are actively lived and felt.” In this frank discussion of my own racist entanglements and my mistakes in addressing them, I hope to use my own story as a vehicle for some practical advice in anti-racist education, which begins in unlearning what we think we know.
Notka bio w języku angielskim:
Philip Nel is University Distinguished Professor of English at Kansas State University. He is the author or co-editor of fourteen books, including the forthcoming How to Draw the World: Harold and the Purple Crayon and the Making of a Children’s Classic (Oxford UP, November 2024), the first in the Children’s Classics, Critically series he is co-editing with Melanie Ramdarshan Bold.
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, Instytut Filologii Angielskiej, dr Elżbieta Jamróz-Stolarska i dr Bożena Hojka, Instytut Nauk o Informacji i Mediach
Prof. Heinz-Helmut Lüger: „Michel Bréal, ein europäischer Wissenschaftler”
Zakład Lingwistyki Stosowanej IFG UWr zaprasza na dwa wykłady mistrzowskie w ramach profesury gościnnej IDUB UWr.
22.10.2024, 13.45-15.15 – Prof. Heinz-Helmut Lüger: Michel Bréal, ein europäischer Wissenschaftler, wykład w s. 219, IFG, Pl. Nankiera 15 B
Abstract
Michel Bréal ist nicht nur als großer Sprachwissenschaftler und als „Erfinder“ des Marathonlaufs in die Geschichte eingegangen. Ebenso hat er sich als Bildungsexperte (und Weggefährte Jules Ferrys) einen Namen gemacht. Vor allem in politisch schwierigen Zeiten, etwanach dem Krieg von 1870/71, warb er für eine Erneuerung des Bildungssystems von der Primarstufe bis zur Universität und scheute sich nicht, Vorbilder auch beim politischen Gegner zu sehen. Bemerkenswert sind nicht zuletzt die Interventionen Bréals während der Dreyfus-Affäre und vor dem Ausbruch des Ersten Weltkriegs. – Der Vortrag versucht, die Bedeutung und die Aktualität Bréals aus verschiedenen Blickwinkeln zu verdeutlichen.
Prof. Heinz-Helmut Lüger: „Höflichkeit in Kochshows”
23.10.2024, 13.45-15.15 – Prof. Heinz-Helmut Lüger: Höflichkeit in Kochshows, wykład w s. 219, IFG, Pl. Nankiera 15B
Abstract
Das Ziel des vorliegenden Beitrags besteht nicht primär darin, höflichkeits theoretische Postulate zu diskutieren oder ein neues Modell höflicher Kommunikation zu entwerfen. Im Vordergrund steht vielmehr der mediale Einsatz von verbaler Höflichkeit bzw. Unhöflichkeit: Angesprochen werden Beispiele aus unterschiedlichen Bereichen, wobei Gesprächspassagen auseiner Fernseh-Kochsendung im Mittelpunkt stehen. Es soll auch gezeigt werden, in welcher Weise sich Formen unhöflichen Sprachverhaltens nutzen lassen, um die mediale Wirksamkeit bestimmter Äußerungen zu erhöhen, um den Unterhaltungswert, die Attraktivität einer Sendung zu steigern.
W przypadku chęci udziału online prosimy o rejestrację pod linkiem https://forms.office.com/Pages/ResponsePage.aspx?id=-b5xKxM7MkS19B9awieNDK1GdwkddKBLtHzghyfGgMBUMkdUT1IzTTNIQUZTVlE3UVdHTTRXMTFNVi4u
W przypadku pytań proszę o kontakt: joanna.szczek@uwr.edu.pl
Prof. Tim Buchen: „Jewish elites in Breslau, 1860-1933”
Katedra Judaistyki zaprasza na wykład profesora Tima Buchena (visiting professor), który odbędzie się w Katedrze Judaistyki im. T. Taubego, św. Jadwigi 3/4, sala 114, 24.10 o godzinie 18-19.30 w ramach Trójstronnych Warsztatów Doktoranckich – Instytutu Szymona Dubnowa (Berlin), Czeskiej Akademii Nauk (Praga) i Katedry Judaistyki im. T. Taubego (Wrocław)
Tytuł wykładu: Jewish elites in Breslau, 1860-1933
Streszczenie: W wykładzie przedstawiona zostanie kwestia awansu Żydów z Breslau na wysokie stanowiska w polityce, nauce, biznesie i służbie zdrowia od końca procesu emancypacji do 1933 roku. Na przykładzie znamiennych rodzin, zostanie przybliżona historia kilku pokoleń i ich decyzji dotyczących edukacji formalnej, strategii kariery, tworzenia sieci poprzez członkostwo w klubach, partiach i stowarzyszeniach. Wykład ma na celu wskazanie, którzy obywatele żydowscy i w jaki sposób byli w stanie wykorzystać emancypację oraz pruski system edukacji i uprawnień do awansu na czołowe pozycje w społeczeństwie. W jaki sposób mogli oni korzystać z żydowskich norm i tradycji edukacyjnych oraz ze wsparcia społecznego, a także w jaki sposób normy te ulegały przekształceniu.
Wykład będzie prowadzony w języku angielskim.
Organizator: dr hab. Joanna Degler, mgr Anna Nienartowicz
Bio:
Prof. Tim Buchen – historyk, specjalizuje się w okresie XIX i XX wieku w Europie środkowo-wschodniej. Absolwent Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie na wydziale historii i wydziale literatury niemieckiej, oraz Studiów Europy Wschodniej na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Stypendysta Uniwersytetu Jagiellońskiego i UW. Autor rozprawy doktorskiej na temat antysemityzmu w Galicji u schyłku XIX w., którą napisał przy Centrum Badań Antysemityzmu na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. Praca, oceniona summa cum laude, została wyróżniona m.in. nagrodą Immanuela Kanta, Nagrodą Naukową Ambasadora RP w Niemczech oraz nagrodą Geisteswissenschaften International. Została opublikowana w języku niemieckim w wydawnictwie Metropol oraz po angielsku przez Berghahn Books.
Zainteresowania naukowe: historia europejskich imperiów i ich upadku, historia przemocy kolektywnej, historia osadnictwa i migracji przymusowej, polityka masowa, nacjonalizm i historia mniejszości. Stypendysta Minerva Foundation w Izraelu oraz w King’s College w Londynie w ramach CENDARI Fellowship. Postdoc w Niemieckim Instytucie Historycznym w Warszawie, stypendysta Thesaurus Poloniae w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie. Młodszy profesor (Juniorprofessor) na Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie (2017 – 2024), wykładowca historii europejskiej na Uniwersytecie w Edynburgu (2015-2017), adiunkt na Europejskim Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (2013 – 2015) oraz na Otto-Wilhelms-Universität w Bambergu (2012 – 2013).
Listopad
Prof. Larissa Rudova: „Queer Characters and Familial Ties in Mikita Franko’s Fiction”
Zakład Literatury i Kultury Rosyjskiej Instytutu Filologii Słowiańskiej zaprasza na wykład prof. Larissy Rudovej pt. „Queer Characters and Familial Ties in Mikita Franko’s Fiction”. Wykład odbędzie się w środę 6 listopada o godz. 12.00 w sali 101 w Instytucie Filologii Słowiańskiej (ul. Pocztowa 9).
Wykład odbędzie się w języku angielskim, dyskusja w języku angielskim i rosyjskim.
Streszczenie w języku angielskim: By the beginning of the twenty-first century, new themes emerged in Russian children’s and young adult (YA) literature. Among them, gender has become a prominent, albeit controversial, topic for readers, literary critics, and educators. Openly queer writing has been at odds with the rapidly changing cultural and political climate, especially after Putin’s 2013 law on gay propaganda, its tightening in 2023, and the government’s strong emphasis on the protection of traditional family values. In this political atmosphere, the topic of childhood queerness or nontraditional families has hardly been addressed in any public venue, and it remains a blind spot of Russian literary criticism and scholarship. This presentation is an attempt to start a discussion about queer YA literature written by Russian authors who sympathize, empathize, or identify with queer youths.
After a brief overview of Russian children’s and YA literature with queer characters, I will focus on the work of Mikita Franko (b. 1997), a young Kazakhstani writer who, in his seven novels to date, chronicles the lives of teenage and adult queer characters. At the center of his plots is the notion of home, which can turn from a place of nurturing, understanding, and love into a territory of alienation, suffering, and even death in different family units. Franko’s fictioninterrogates sociocultural attitudes toward gender and sexuality in Russia and brings under scrutiny the institution of the nuclear family based on traditional family values.
Streszczenie w języku rosyjskim: К началу XXI века в русской детской и юношеской литературе появились новые темы. Среди них гендер стал заметной, хотя и противоречивой темой для читателей, литературных критиков и педагогов. Тем не менее квир-литература оказалась в противоречии с быстро меняющимся культурным и политическим климатом, особенно после принятия в 2013 году закона о гей-пропаганде, его ужесточения в 2023 году и акцентирования внимания российского правительства на защите традиционных семейных ценностей. В этой политической атмосфере тема детей и подростков-квиров и нетрадиционных семей практически не поднималась на публичных площадках и остается «слепым пятном» российской литературной критики и литературоведения. Эта презентация – попытка начать дискуссию о квир-литературе для детей и подростков в России.
После краткого обзора российской детской и юношеской литературы с персонажами-квирами я сосредоточусь на творчестве Микиты Франко (р. 1997), молодого казахстанского писателя, который в своих романах ведет хронику жизни подростков и взрослых персонажей-квиров. В центре его сюжетов – понятие дома, который в одних семьях может быть местом понимания и любви, а в других становится территорией отчуждения, страданий и даже смерти. В своих книгах Франко подвергает тщательному анализу институт нуклеарной семьи, основанный на традиционных семейных ценностях.
Notka bio: Dr. Larissa Rudova is Yale B. and Lucille D. Griffith Professor in Modern Languages and Professor of German and Russian at Pomona College. She is the author of two monographs, Pasternak’s Short Fiction and the Cultural Vanguard (1995) and Understanding Boris Pasternak (1997). She has co-edited Russian Children’s Literature and Culture (2008, 2010), Historical and Cultural Transformations of Russian Childhood. Myths and Realities (2023) and several thematic journal clusters on children’s and YA literature and culture. Rudova is a co-founder of the international research group, ChEEER (Childhood in Eastern Europe, Eurasia, and Russia), affiliated with ASEEES. Her numerous articles have been published in American, Canadian, European, and Russian journals and scholarly volumes. Her research interests include contemporary Russian popular culture and literature, children’s and YA literature, representations of childhood, East European and Russian cinema, and gender studies.
Organizacja wykładu: dr Sylwia Kamińska-Maciąg, dr hab. Elżbieta Tyszkowska-Kasprzak, prof. UWr, Instytut Filologii Słowiańskiej
Prof. Hans Rindisbacher: „Vincent O. Carter at One Hundred: A Black American Voice in Swiss Literature”
Zakład Literatury i Kultury Amerykańskiej Instytutu Filologii Angielskiej zaprasza na wykład prof. Hansa Rindisbachera pt. „Vincent O. Carter at One Hundred: A Black American Voice in Swiss Literature”. Wykład odbędzie się w środę 6 listopada o godz. 16:00 w sali 11 w Instytucie Filologii Angielskiej (ul. Kuźnicza 21-22).
Wykład odbędzie się w języku angielskim.
Streszczenie w języku angielskim: In 2021, Limmat Verlag, Zürich, published the German translation of the Black American writer Vincent O. Carter’s The Bern Book, an autobiographical account of his first few years of living in Bern. The book covers the time from 1953-1957 and had appeared in its English original in 1970. This narrative is vastly undercategorized by the label “autobiography.” It is equally a travelogue, a cultural anthropology or ethnography, a historical portrait of a city and its inhabitants, a social psychology, a cultural critique of Switzerland, and, as the author himself calls it, “a record of a voyage of the mind.” However, the book was largely forgotten over the past half century but has recently received much attention since its re-publishing in English in 2020 and now for the first time in German in 2021. The presentation is an introduction for Polish Americanists of an American writer’s experience in the Europe of the mid-20th century and his current reception, when his writings are emerging in German translation in a more open literary-cultural context. Carter’s work is becoming an important outside link for (German-language) Swiss literature to the American expat writers in Paris in the 1950s, the Swiss mid-century discourse on “cultural narrowness,” and to the recent and present discourses on migratory and ethnic literature, with their focus on racism, gender, and decolonization. Carter’s work speaks to all these topics, while his second novel Such Sweet Thunder (finished 1963, published 2003) adds a powerful Black voice in the US literary context of the 1920s.
Notka bio: Hans J. Rindisbacher is a Professor of German Studies at Pomona College in Claremont, CA, USA. His research focuses on the intersection of perception, notably the sense of smell, and its textual encodings; and on the representation and communication of sensory experience/embodiment in general. He published The Smell of Books: A Cultural-Historical Study of Olfactory Perception in Literature (Ann Arbor: U of Michigan P, 1992), a pathbreaking study of literary olfactory representations. More recently, Rindisbacher has co-edited, with Peter C. Meilaender, Writing Switzerland: Culture, History, and Politics in the Work of Peter von Matt (Peter Lang, 2019); and the Black American author Vincent O. Carter has become an object of Rindisbacher’s research and publication.
Organizacja wykładu: dr hab. Mateusz Świetlicki, Instytut Filologii Angielskiej
Prof. Hans J. Rindisbacher: „Schwarz werden: Wie Friederich Dürrenmatt die Apartheid in Südafrika beendet“
Instytut Filologii Germańskiej zaprasza na wykład prof. Hansa Rindisbachera pt. „Schwarz werden: Wie Friedrich Dürrenmatt die Apartheid in Südafrika beendet“. Wykład odbędzie się w czwartek, 7 listopada o godz. 13.45 w sali 205 w Instytucie Filologii Germańskiej (pl. Nankiera 15b).
Wykład odbędzie się w języku niemieckim.
Abstrakt: Friedrich Dürrenmatts bloß sechs Seiten lange politische Parabel „Die Virusepidemie in Südafrika“ verknüpft auf originelle Weise Rassismus mit einer globalen Pandemie. 1989 geschrieben, wurde sie erst 1994 posthum erstveröffentlicht. Sie wurde von der Kritik kaum beachtet, bis sie 2020 auf einmal als unheimliche Vorwegnahme unserer eigenen, doppelt geplagten Zeit von Covid-19 und der weltweiten Proteste gegen den Rassismus im Gefolge von George Floyds Tod in das Bewusstsein einer breiteren Öffentlichkeit gelangte. Die groteske Prämisse der Geschichte ist das Auftreten einer Virusepidemie in Südafrika, die Weiße zu Schwarzen macht und im Gefolge der sozialen und politischen Maßnahmen des Regimes schließlich zum Ende der Apartheid führt. Die grotesk-komische Darstellung der Schwierigkeiten, zwischen Schwarz und Weiß unterscheiden zu können, die sich aufgrund der Auswirkung des Virus auf die Hautfarbe ergeben, ist mein Interpretationsschwerpunkt; es geht mir um die Analyse von Dürrenmatts Beschreibungsstrategie in der Erzählung. Sie läuft meiner Meinung nach auf eine subversive Verwendung von Blackface hinaus. Dahinter steht aber auch das, was in der Kognitionspsychologie als Stroop-Effekt* bekannt ist: Dieses neuropsychologische Phänomen tritt auf, wenn der Name einer Farbe in einer anderen Farbe gedruckt wird als der Name bezeichnet, was es Menschen erschwert, die Farbe des Wortes zu erkennen und zu benennen. In der Geschichte erklärt dieses Phänomen wenigstens teilweise die fehlgeschlagenen Bemühungen der südafrikanischen Regierung bei der Beschilderung und der Rassenidentifizierung. Abschließend und über „Die Virusepidemie in Südafrika“ hinaus können wir feststellen, dass das Stroop-Phänomen auch die rhetorische Strategie prägt, die Dürrenmatt in seiner letzten öffentlichen Rede, „Die Schweiz – ein Gefängnis“ (1990), anwenden wird, einer weiteren identitätskritischen Erzählung, in der die Unterscheidung zwischen Gefangenen und ihren Bewachern verwischt ist.
Notka bio: Hans J. Rindisbacher studierte Germanistik und Anglistik an der Universität Bern und promovierte 1989 an der Stanford University in German Studies. Er ist interdisziplinärer Germanist am Pomona College in Claremont, CA, USA. Einer seiner Forschungsschwerpunkte ist die Rolle der Sinne, besonders des Geruchsinns in der Literatur. The Smell of Books: A Cultural-Historical Study of Olfactory Perception in Literature (Ann Arbor: U of Michigan P, 1992) war die erste umfassende, komparatistische Studie zur Thematik. Neuere Arbeiten behandeln die Rolle von Parfümerie und Kosmetik in der Nazizeit (Westminster Law Review, 2015), eine bisher unbekannte Quelle zu Patrick Süskinds Roman Das Parfum (DVjS 2, 2016), sowie diverse Publikationen zu Mode und Kunst (meist auf russisch). Im nordamerikanischen germanistischen Kontext ist Rindisbacher auch Vertreter der deutschsprachigen Schweizer Literatur. “Smells of Switzerland,” veröffentlicht in Approaches in Teaching Modern Switzerland (2010), stellt eine Verbindung seiner Hauptinteressen dar. Ein Artikel zum Verhältnis von Narration und Zeit bei Max Frisch erschien 2016 (Brill) und ein Beitrag zu Hermann Burger 2017 im Zürcher Jahrbuch für Wissensgeschichte. Jüngstens arbeitet Rindisbacher an einem Essay-Sammelband zu Friedrich Dürrenmatt.
Organizacja wykładu: dr hab. Anna Gajdis, prof. UWr, Instytut Filologii Germańskiej
Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży zaprasza na wykład pt. “‘Lad’- dishness in Contemporary Irish YA Fiction”, który wygłosi prof. Jennifer Mooney (Dublin City University).
WYKŁAD ZOSTAŁ ODWOŁANY
Streszczenie w języku angielskim:
In the last two decades, the Irish publishing industry has become increasingly dominated by women writers, who have put front and centre their desire, their agenda even, to explicitly politicise writing in order to challenge institutional and cultural violence, especially sexual violence, against women and girls where it remains and to provide younger readers with role models reflective or suggestive of a new, hoped-for cultural landscape. Whether or not it is also a direct corollary of the dominance, during the mid-to late 2000s few Irish YA texts offered sophisticated or complex depictions of straight or cis adolescent males and men characters – especially in the role of protagonist. In this talk, I explore how Irish YA writers approach writing masculinity by focusing primarily on two novels that explore gendered violence and sexual assault. Irish writer Louise O’Neill’s Asking For It (2015), is written from the perspective of a teenage girl; The Eternal Return of Clara Hart, written by English writer Louise Finch and published in Ireland by Little Island in 2022, is written from the perspective of a teenage boy. I ask whether these authors oversimplify the extent and force of patriarchy as a universal system of oppression by amplifying individual men and boys’ behaviour, reflecting a problematic ‘lad culture’ collective which contributes to the prevalence of sexual violence against women and girls. Alternatively, are they challenging normative beliefs about traditional masculinity by considering how social expectations to do with gender affect boys’ negotiation of hegemonic masculinity?
Notka bio:
Jennifer Mooney is Assistant Professor at the School of English, Dublin City University, where she is chair of its MA in Children’s and Young Adult Literature degree programme. She is the author of Feminist Discourse in Irish Literature: Gender and Power in Louise O’Neill’s Young Adult Fiction (Routledge, 2023)
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, Instytut Filologii Angielskiej, dr Elżbieta Jamróz-Stolarska i dr Bożena Hojka, Instytut Nauk o Informacji i Mediach
Prof. Anna Barcz: „Ile feminizmu w hydrofeminizmie? Kultura (po)nowoczesna a żywioł wody”
Pracownia Badań Regionalnych (IFP UWr) zaprasza na wykład mistrzowski prof. Anny Barcz. Wykład odbędzie się 28 listopada o godzinie 12.00 w sali 125, w Instytucie Filologii Polskiej (pl. Biskupa Nankiera 15b). Obecność doktorantów i doktorantek potwierdzi na liście prof. Wojciech Browarny
Tytuł wykładu: Ile feminizmu w hydrofeminizmie? Kultura (po)nowoczesna a żywioł wody
Streszczenie:
W pierwszej części wykładu przyjrzymy się najważniejszym założeniom hydrofeminizmu Astridy Nemanis (zgodnie z polskim przekładem „Ciał wodnych” Sławomira Królaka, wyd. 2024). Co to znaczy, że współczesna nam, zachodnia badaczka kultury wraca do feminizmu i o jaki feminizm w świecie post-płci jej chodzi? Totalny przedrostek „hydro” czyli wszystko, co spaja i myśli się wodą, aniżeli przepływa, poprowadzi nas w odmęty świata oceanicznego i żywiołowego i co najważniejsze – nieskolonizowanego przez agrologistyczny porządek (termin Timothy’ego Mortona z „Mrocznej ekologii” [w moim przekładzie, wyd. 2024]; za agrologistykę możesz podstawić: patriarchat, kapitalizm, antropocen, czy inny wrogi nie-ludzkości system prowadzący do końca świata, który znamy).
W drugiej, znacznie krótszej części wykładu, pokażę pewne zastosowania koncepcji hydrofeminizmu Neimanis. Interesować nas będą te przykłady źródeł, w których widać kluczową rolę żywiołu wody w naszej ponowoczesnej kulturze. Albo jeszcze inaczej – spotkamy się z wodą poza jej hydrotechnicznym rusztowaniem, czyli z Wielką Wodą (określenie na powódź od czasu wylewu Odry w 1997 roku).
Notka bio:
Dr hab. Anna Barcz pracuje w Instytucie Historii im. T. Manteuffla PAN (Pracownia Historii Przestrzennej); stypendystka M. Skłodowska-Curie w Trinity Long Room Hub w Dublinie i Rachel Carson Center w Monachium; absolwentka MISH-u i filologii angielskiej na Uniwersytecie Warszawskim; wychowanka Instytutu Badań Literackich (PAN). Kierowniczka projektów badawczych pokazujących kluczowe źródła dla rozumienia kultury relacji z rzekami (Odra 2016-2018; Wisła 2019-2023; rzeki Europy 2024 – teraz). Wyniki prac jej zespołów ukazały się w ważnych periodykach dla dyskusji o współczesnej wiedzy ekologicznej i roli, jaką odgrywa w niej humanistyka (m.in. Environmental Hazards, Space and Culture, Water History, Teksty Drugie). Autorka trzech monografii poświęconych ekokrytyce i animal studies: Environmental Cultures in Soviet East Europe: Literature, History and Memory (Bloomsbury 2021); Animal Narratives and Culture: Vulnerable Realism (CSP 2017); Realizm ekologiczny. Od ekokrytyki do zookrytyki w literaturze polskiej (WN „Śląsk” 2016). Kontakt: abarcz@ihpan.edu.pl
Grudzień
26. wykład z cyklu „International Voices in Children’s Literature Studies” organizowany przez Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży. Wykład ten odbędzie się on-line 2 grudnia 2024 roku o godz. 18.00 i wygłosi go prof. Vanessa Joosen (University of Antwerp).
Streszczenie w języku angielskim:
Writing When Young: Adolescent Published Authors of Children’s Books
Children’s literature studies have recently witnessed a new interest in young people’s own contribution to literature, whether it be in their input behind the scenes, as authors of fan fiction or as published authors. Certain prejudices exist around such young authors: their work is often seen as derivative and imitative and associated with spontaneous creativity rather than professional work. In this talk, Vanessa Joosen discusses three case studies from Dutch children’s literature to add nuance to the ideas about adolescent published authors. Based on interviews, archival material and literary analyses, she draws attention to their professionalism and the importance of intra- and intergenerational collaboration in their writing process.
Notka bio:
Vanessa Joosen is professor of English literature and children’s literature at the University of Antwerp (Belgium) and author of Adulthood in Children’s Literature. She organizes the Children’s Literature Summer School at the University of Antwerp and is currently the vice-president of IRSCL.
Organizatorzy: dr hab. Justyna Deszcz-Tryhubczak, prof. UWr (Instytut Filologii Angielskiej), dr hab. Irena Barbara Kalla, prof. UWr (Katedra Filologii Niderlandzkiej), dr Elżbieta Jamróz-Stolarska (Instytut Nauk o Informacji i Mediach), dr Bożena Hojka (Instytut Nauk o Informacji i Mediach), dr hab. Mateusz Świetlicki (Instytut Filologii Angielskiej)
Instytut Filologii Angielskiej UWr serdecznie zaprasza na wykład hybrydowy Prof. Christine Lötscher (Uniwersytet w Zurychu), który odbędzie się w ramach wizyty sfinansowanej ze środków programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”.
Prof. Christine Lötscher wygłosi wykład otwarty „Eco-Passions: Climate Anxiety and Climate Trauma in YA Literature”. Wykład odbędzie się 05.12.2024 (czwartek), godz. 10.15 – 11.45 , ul. Kuźnicza 22, sala 307
Zapisy na wykład online prowadzi dr hab. Justyna Deszcz-Tryhubczak, prof. UWr justyna.deszcz-tryhubczak@uwr.edu.pl
Wykład odbędzie się w języku angielskim.
Biogram:
Christine Lötscher is a Professor of Popular Literature and Media, with a focus on children’s and young adult media, at the Institute of Social Anthropology and Popular Cultural Studies (ISEK) at the University of Zurich. Her research centers on popular genres from a transmedia and feminist perspective, particularly climate fiction, (gothic) romance, coming-of-age, and fantasy. In 2020, she published Die Alice-Maschine. Figurationen der Unruhe in der Populärkultur (The Alice Machine: Figurations of Unrest in Popular Culture). Having begun her career as a literary critic, she continues to regularly publish essays on contemporary literature and media. Her current research projects include:
- Eco-Passions: Coming of Age in the Anthropocene
- Love, Genre, and Therapy in Times of Social Media (New Romance on BookTok)
- Global Heidi: A Transmedial and Transcultural Phenomenon
She is the co-editor of the online magazine geschichtedergegenwart.com
Streszczenie wykładu:
The environment and climate are deteriorating, affecting not only plants and animals but also children and young people, while older generations continue to benefit despite the current multiple crises. This critique, prominently voiced by Greta Thunberg and other climate activists, has become a pervasive media narrative in recent years. Popular media aimed at and about young people reflect this discourse, simultaneously envisioning futures centered around sustainability and climate justice. YA literature engages directly with debates of significance to younger generations, such as climate change, biodiversity, social diversity, and inequality. Fictional narratives blend the emotionally resonant themes of “youth,” “media,” and “climate/ecology,” constructing stories that allow readers to grapple with complex existential questions and societal contradictions that often remain underexplored in traditional media coverage and on social platforms. Within these fictional narratives, young characters often embody dual roles: passive sufferers of ecological crises and proactive activists. This duality reflects a passion that encompasses both suffering due to the world’s challenges and a commitment to change it. The lecture investigates the representations of youth within contemporary (German) YA literature – focusing on Dirk Reinhardt’s No Alternative and Chantal-Fleur Sandjon’s City of Trees – and their intersections with narratives related to climate change and biodiversity loss.
Priv.-Doz. Dr. phil. Stefaniya Ptashnyk
Wielokulturowy i wielojęzyczny Lwów odzwierciedlony w tekstach prasowych i współczesnych dyskursach na temat wielojęzyczności
Termin: 6.12.2024 r., godz. 12.00
Miejsce: Instytut Filologii Germańskiej, s. 26, pl. Nankiera 15b
Abstrakt wykładu
Wielojęzyczne i wielokulturowe miasto rodzi dla lingwistyki szereg pytań: Jak przebiega komunikacja w tak zróżnicowanej strukturze społecznej, którą można postrzegać jako „tygiel różnych nurtów językowych” (Löffler 2001: 245)? Jacy aktorzy dyskursów współdziałają ze sobą w ramach społeczności miejskiej? W jakich językach mówią? Jakich zasad używają, aby zorganizować swoje użycie języków? Tym i innym zagadnieniom poświęcony jest wykład Stefaniyi Ptashnyk o wielojęzyczności miasta Lwowa, które w badanym okresie (1848-1918) było stolicą ziemi koronnej Galicji i Lodomerii. Spotkało się tu wiele kultur i języków: oprócz języka polskiego, rusińskiego (ukraińskiego) i niemieckiego, w użyciu był także jidysz, hebrajski, łacina i, w pewnych kontekstach, cerkiewno-słowiański. Interakcja i współistnienie języków zaowocowała złożonymi, dynamicznie zmieniającymi się konstelacjami językowymi, które zostaną zaprezentowane w wykładzie na przykładzie tekstów prasowych. Zwłaszcza we współczesnych gazetach różnorodność językowa była szczególnie celebrowana i wykorzystywana jako wyznacznik tożsamości odpowiadającej świadomości wielojęzykowej. We współczesnych tekstach znalazły odzwierciedlenie różnorodne zjawiska kontaktu językowego, które były wynikiem komunikacji językowej mającej miejsce we Lwowie. Ich analiza daje wgląd w bardzo interesujące pisemne, a czasem także ustne formy komunikacji z przeszłości: wielojęzyczność służy jako środek wykorzystywany w karykaturze, dowcipie, krytyce, polemice, puencie; przyczynia się do powstawania tożsamości zbiorowych, rozgraniczeń i podziałów oraz wielu innych zjawisk.
Biogram
Stefaniya Ptashnyk urodziła się we Lwowie na Ukrainie. Po ukończeniu studiów germanistycznych w kraju rodzinnym kontynuowała studia germanistyczne i slawistyczne na Uniwersytecie w Heidelbergu.
W 2004 roku uzyskała stopień doktora w dziedzinie frazeologii, a w 2022 roku habilitację na Uniwersytecie w Heidelbergu.
Stefaniya Ptashnyk wykłada na uniwersytetach w Heidelbergu i Wiedniu oraz pracuje jako asystentka naukowa w Akademii Nauk w Heidelbergu w projekcie „Słownik niemieckiej historycznej terminologii prawniczej” („Deutsches Rechtswörterbuch“).
Osoba odpowiedzialna: dr hab. Anna Małgorzewicz, prof. UWr, Instytut Filologii Germańskiej, anna.malgorzewicz@uwr.edu.pl
Styczeń
Wykład dr. Andrei Marianiego (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu) pt. Co nam pieśni i piosenki mówią o historii Włoch? Wykład odbędzie się 17 stycznia 2025, godz. 18.00 online na platformie MS Teams.
Wszystkich zainteresowanych udziałem prosimy o rejestrację pod linkiem:
Abstrakt:
Wykład wprowadza Słuchaczy do tematyki niedawno wydanej książki Historia Włoch w pieśni i piosenkach – Antologia tekstów Część I 1796-1918. Autor podkreśli w nim znaczenie utworów muzycznych dla zrozumienia historii i kultury współczesnych Włoch, skupiając się na nieco ponad stuletnim okresie, które rozpoczyna się dominacją francuską i napoleońską, a kończy się pierwszą wojną światową. W tym czasie nie tylko powstawała włoska muzyka popularna, ale też dokonywały się głębokie zmiany ekonomiczne i społeczne, którym towarzyszył rozwój nowych ruchów politycznych o charakterze zarówno liberalnym, jak też socjalistycznym i anarchistycznym. Na podstawie stu pieśni i piosenek analizowanych i tłumaczonych na język polski wyłania się nie tyle stereotypowy obraz kraju o łagodnym klimacie i smacznej kuchni, ile charakter jego mieszkańców doświadczających trudnych warunków życia i walczących o lepszą przyszłość. Dzięki wykonaniu wybranych utworów spotkanie wiezie Słuchaczy w dźwiękową podróż po burzliwym stuleciu dziejów Półwyspu Apenińskiego.
Notka biograficzna:
Dr Andrea Mariani jest absolwentem Uniwersytetu Mediolańskiego i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, na którym obecnie pracuje jako adiunkt. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół dziejów nowożytnych, ze szczególnym uwzględnieniem Towarzystwa Jezusowego i jego roli w życiu kulturowym i społecznym Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Równocześnie pasją dra Marianiego jest historia Włoch, która popularyzuje w środowisku polskim.
Organizacja wykładu: mgr Laura Pillon, Instytut Filologii Romańskiej, mgr Jan Krzywdziński, Instytut Filologii Polskiej
27. wykład z cyklu „International Voices in Children’s Literature Studies” organizowany przez Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży. Wykład ten odbędzie się on-line 30 stycznia 2025 roku o godz. 18.00 i wygłosi go wybitna rusyscystka, prof. Sara Pankenier Weld (University of California).
Streszczenie w języku angielskim:
“Tolstoy as Teacher, Children’s Writer, and Childhood Studies Pioneer,”
In 1862, the famous Russian writer Leo Tolstoy entitled a polemical article on pedagogy “Who should learn to write from whom, the peasant children from us or we from the peasant children?” Three years earlier, being already an established writer, he had abandoned literature to open a school for peasant children on his estate at Yasnaya Polyana. This experience also led Tolstoy to write educational and literary materials for children and cast children’s writing as a literary model for literature in general, even as he aimed to reconfigure society for the benefit of children. Moreover, I would argue that Tolstoy was a significant figure for childhood studies, not only as an educator and children’s writer, but also in his remarkably early promotion of children’s writing, literary co-creation with children, and children’s writing as a model, as he demonstrates throughout his life. In this talk I examine Tolstoy’s activities with and for children to critically scrutinize these structured interventions into childhood, showing both how they were innovative and where they founder. I aim to lift forward and contextualize Tolstoy’s attempts to account for children’s voices, agency, and literary capacity at a remarkably early date and show how Tolstoy’s example proves remarkable in a national, international, and historical context, as do his structured interventions in education, children’s literature, and childhood studies.
Notka bio po angielsku: Sara Pankenier Weld is a Professor of Russian and Comparative Literature at the University of California, Santa Barbara and researches children’s literature and childhood across national and disciplinary boundaries. She is the author of Voiceless Vanguard: The Infantilist Aesthetic of the Russian Avant-Garde (Northwestern UP, 2014), An Ecology of the Russian Avant-Garde Picturebook (John Benjamins, 2018), and Bezrechie avangarda: estetika infantilizma v russkom avangarde (Bibliorossika, 2023), the Russian translation of her first book, as well as numerous journal articles, book chapters, and recent public opinion pieces. She is currently finishing a book on Nabokov and childhood entitled Miniature Revelations: Childhood in Nabokov’s Writings. Since 2022 she is a convenor of the Global Childhood Media research group of the Interdisciplinary Humanities Center at UC Santa Barbara. Since 2023 she is President of the International Research Society for Children’s Literature (IRSCL), having served on its Executive Board since 2019 and as a convenor of the 2023 Congress. Previously she served as an Executive Officer of Childhood in Eastern Europe, Eurasia, and Russia (ChEEER), in 2013-2019.
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, prof. UWr (Instytut Filologii Angielskiej), dr Elżbieta Jamróz-Stolarska (Instytut Nauk o Informacji i Mediach), dr Bożena Hojka (Instytut Nauk o Informacji i Mediach)
Luty
28. wykład z cyklu „International Voices in Children’s Literature Studies” organizowany przez Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży. Wykład ten odbędzie się on-line 25 lutego 2025 roku o godz. 18.00 i wygłosi go prof. Evelyn Arizpe (University of Glasgow).
Tytuł wykładu i streszczenie po angielsku:
‘Fragments of Utopias’: The Act of Reading in Picturebooks about Libraries
Based on years of study of readers and libraries around the world, French anthropologist Michèle Petit concludes that, for many young people, the library is a space in which they feel they can imagine alternatives to their future. Petit thus describes libraries as ‘fragments of utopias’ (Petit 2023). This vision of libraries underlies the many picturebooks about libraries to which adults add a visual representation of the act of reading printed books based on an idealised version of the readers they want children to become. In a project that examined the act of reading in picturebooks between 2010 and 2017, I examined picturebooks (published in the UK and USA) to try to understand how the engagement with books is being presented to emerging child readers (Arizpe 2022). Not surprisingly, libraries were a space which featured heavily and several scholars have written specifically about this space (e.g. Beamish 2018, Sidiropoulou 2024). In this talk I will consider some of the distinct changes in more recent picturebooks specifically about reading and libraries such as the presence of a diversity of readers and a diversity of contexts, including contexts of resistance and precarity. At the same time, I will discuss how the more traditional view of reading in libraries persists. Given the changing role of libraries within our consumer and a knowledge society, it is important to consider how the act of reading is seen to be mediated and performed in the different library spaces portrayed; how the library book appears as printed, material object and how readers are affected by the public nature of libraries. Overall, I argue that these picturebooks continue to place the onus on libraries and the printed book to both perpetuate idealised versions of children reading and also to provide transforming visions of the future for them.
Notka bio po angielsku:
Evelyn Arizpe is Professor of Children’s Literature at the University of Glasgow. She leads the Erasmus Mundus Joint Master’s Degree programme, Children’s Literature, Media and Cultural Entrepreneurship. Her research, which explores the role of books for children alongside themes of displacement, conflict and peacebuilding, has been funded through the Arts and Humanities Research Council (AHRC) and The British Academy in the UK. She has co-authored, among other books, Children Reading Picturebooks: Interpreting visual texts (2003), updated and revised in 2023. Evelyn was on the jury for the Hans C. Andersen Award in 2022 and 2024. She served as President of the International Research Society on Children’s Literature (IRSCL) from 2019-2023.
Zapisy:
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, prof. UWr (Instytut Filologii Angielskiej), dr Elżbieta Jamróz-Stolarska (Instytut Nauk o Informacji i Mediach), dr Bożena Hojka (Instytut Nauk o Informacji i Mediach)
Marzec
Svetlana Efimova – Children’s Agency and Empowerment in Contemporary Belarusian Picturebooks
Data i miejsce: 13 marca, 15:45-17:15 (Instytut Filologii Angielskiej, sala 11)
Abstrakt po angielsku:
This talk examines recent developments in Belarusian children’s literature before, during, and after a wave of the country’s suppressed political protests (2020–2021). What creative strategies are available to publishers and authors who experience authoritarian pressure but still seek to provide their readers with an alternative form of civic education? A fundamental condition of democratic citizenship is individual agency, and this talk will show how contemporary Belarusian picturebooks employ particular verbal and visual poetics to empower their audiences. The focus will be on three books within a broader context: Brave Girl (2017), Father and Son (2020), and Believe in Yourself (2024).
Notka bio po angielsku:
Svetlana Efimova is an assistant professor of Slavic literatures and media studies at the Ludwig Maximilian University of Munich, Germany. In 2024, she was elected to the Young Academy at the Bavarian Academy of Sciences and Humanities with her research project on “The Aesthetics and Politics of Picturebooks in Contemporary Eastern European Children’s Literature.” Her recent coedited volume (with Marina Balina), The Politics of Text and Image in Children’s Culture: Contemporary Eastern Europe and Beyond,will appear in 2025. In 2024, she was elected as co-chair of the international working group “Childhood in Eastern Europe, Eurasia, and Russia” (ChEEER).
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, prof. UWr (Instytut Filologii Angielskiej), dr hab. Elżbieta Tyszkowska-Kasprzak, prof. UWr (Instytut Filologii Słowiańskiej)
Prof. Greta Komur-Thilloy: „Histoire et Mémoire’’.
Instytut Filologii Romańskiej zaprasza na wykład Profesor Grety Komur-Thilloy z Uniwersytetu w Miluzie (Francja), specjalistki analizy dyskursu. Wykład w języku francuskim odbędzie się 26 marca (środa) o godzinie 15.45. w sali 2.2. w Instytucie Filologii Romańskiej (plac Nankiera 4).
Temat wykładu : Histoire et Mémoire.
La Seconde Guerre mondiale dans le manuels d’histoire en France et en Pologne. L’approche de l’analyse française de discours. [Historia i Pamięć. Druga Wojna Światowa we francuskich i polskich podręcznikach do historii. Podejście francuskiej analizy dyskursu].
Streszczenie wykładu:
Podręczniki do nauki historii to podgatunek dyskursu edukacyjnego. Jest to selektywna deskrypcja przeszłości, która utrwala to, co ma być zapamiętane, a pomija to, co ma być marginalizowane i wypierane. Decyduje też o tym – poprzez sposoby opowiadania i np. umieszczenie tematów w makrostrukturze podręcznika – co ma być najwyżej hierarchizowane, a co umieszczone wśród podrzędnych zjawisk czy zdarzeń. Dyskurs edukacyjny podręczników do historii utrwala punkty widzenia i buduje tożsamość historyczną społeczeństw. Tym samym dyskurs ten stanowi dla lingwisty atrakcyjny materiał badawczy.
Biogram:
Elizabeth Dillenburg – Empire’s Daughters: Girls and Britain’s Colonial Past
Data i miejsce: 27 marca, 15:45-17:15 (Instytut Filologii Angielskiej, sala 114)
Abstrakt po angielsku: Although girls are often consigned to the shadows in studies of colonialism, they played a vital role in the empire as migrants, settlers, laborers, and creators of colonial knowledge. Yet their involvement in the empire was anything but straightforward. They not only supported—directly and indirectly—systems of colonial power but also resisted them. To examine the complexities of girls’ engagement and experiences in the empire, this presentation discusses the Girls’ Friendly Society, an organization that emerged in Britain and grew into a global society with branches throughout the empire. It specifically explores how the Society’s multifaceted emigration and imperial education programs constructed ideas of girlhood, race, and empire that then circulated globally. Using the Girls’ Friendly Society as a lens to explore the micropolitics of colonialism, this presentation argues that understandings of colonialism remain incomplete without considerations of girls and girlhood.
Notka bio: Elizabeth Dillenburg is Assistant Professor of History at The Ohio State University. She specializes on the history of gender and childhood in Britain and the British Empire. She has published articles, chapters, and essays on girlhood in the British Empire, the history of cricket, and women’s suffrage and co-edited a volume, Print Culture at the Crossroads: The Book and Central Europe. Her book, Empire’s daughters: Girlhood, whiteness, and the colonial project, was published in 2024 by Manchester University Press and is available as open access.
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, prof. UWr (Instytut Filologii Angielskiej), dr hab. Dominika Ferens, prof. UWr (Instytut Filologii Angielskiej)
Kwiecień
Koło Naukowe Kulturowych Teorii Współczesnej Humanistyki w IFP UWr zaprasza na wykład mistrzowski dra Łukasza Smugi, 03 kwietnia 2025 roku, sala im. Tadeusza Mikulskiego (125), godz. 16.00
Tytuł wykładu: Wykluczone! „Niepełnosprawność intelektualna” i (nie)poprawność polityczna w Lekturze uproszczonej Cristiny Morales – perspektywa crip theory i feminizmu dekolonialnego
Streszczenie wykładu: Lektura uproszczona Cristiny Morales (ArtRage, 2024) to jedna z najgłośniejszych powieści hiszpańskich ostatnich lat. Opowiada historię czterech kuzynek z niepełnosprawnością intelektualną żyjących w Barcelonie w mieszkaniu udostępnionym i opłacanym przez miejską opiekę społeczną, która kontroluje każdy aspekt ich życia. Utwór ukazuje ową zinstytucjonalizowaną troskę o dobro podopiecznych z perspektywy samych zainteresowanych, Nati, Patri, Margi oraz Àngels, ujawniając przemoc systemową, jakiej są one regularnie poddawane. Bohaterki powieści – wykluczone ze społeczeństwa nie tyle przez swoją „niepełnosprawność intelektualną”, ile przez procedury nowoczesnego państwa „opiekuńczego” i mechanizmy wolnego rynku – stosują w swojej codzienności zróżnicowane strategie oporu, aby odzyskać podmiotowość. Tytułowa „lektura uproszczona” odnosi się do tekstów pisanych prostym językiem, mającym w założeniu ułatwić rozumienie treści osobom z niepełnosprawnością intelektualną. Ten prosty język – z pozoru niewinny i służący słusznym celom – nosi jednak znamiona nowomowy i jest ukazany w powieści Moralesjako jedno z narzędzi „upupiania” osób wypychanych systemowo na margines.
Wykład dotyczyć będzie z jednej strony mechanizmów przemocy systemowej ukazanych w powieści, przezroczystych dla ogółu społeczeństwa, a odczuwalnych dla bohaterek Lektury uproszczonej, a z drugiej – strategiom oporu inspirowanym m.in. feminizmem dekolonialnym boliwijskiej aktywistki Maríi Galindo, autorki ¡A despatriarcar! Feminismo urgente (2013) i Feminismo bastardo (2021). Próby odzyskiwania sprawczości podejmowane przez Nati, Patri, Margę i Àngels oraz ich krytyczny stosunek wobec rzeczywistości zdominowanej przez reguły heteropatriarchatu, neoliberalizmu, zachowania seksistowskie i tłamszenie nienormatywnej seksualności zostaną omówione w świetle crip theory, odrzucającej paradygmat medyczny, traktujący niepełnosprawność jako patologię, która wymaga zdiagnozowania i leczenia. „Teoria kalectwa”, zaproponowana przez Roberta McRuera w Crip Theory: Cultural Signs of Queerness and Disability (2006), wykracza poza dychotomię pełnosprawny/niepełnosprawny umysłowo/fizycznie, afirmuje seksualność „kalek” i postuluje ich upodmiotowienie, dowartościowując oddolne, kulturowo i politycznie radykalne inicjatywy środowisk osób z niepełnosprawnościami. Tego rodzaju nieformalne sieci wsparcia próbują budować – w kontrze do systemu – bohaterki Lektury uproszczonej Cristiny Morales.
Biogram dra Łukasza Smugi:
Dr Łukasz Smuga pracuje jako adiunkt w Zakładzie Iberystyki w Instytucie Filologii Romańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół współczesnej powieści hiszpańskiej, badań genderowych i queerowych oraz autobiografizmu i autofikcji w literaturze hiszpańskojęzycznej. Jest autorem monografii Wbrew naturze i kulturze. O odmienności w hiszpańskiej prozie homoerotycznej na przełomie XX i XXI wieku (Universitas, 2016) [wyd. ang. Queer Rebels: Rewriting Literary Traditions in Contemporary Spanish Novels (Routledge, 2022)] oraz współredaktorem tomów monograficznych: Among Others: Queer Perspectives In Hispanic World (InterAlia, 2017) i Memorias disidentes en las literaturas y culturas hispánicas (Estudios Hispánicos, 2022). W latach 2016-2019 i 2020-2024 był członkiem międzynarodowych zespołów badawczych “Diversidad de género, masculinidad y cultura en España, Argentina y México” oraz “Memorias de las masculinidades disidentes en España e Hispanoamérica”. Obecnie jest członkiem grupy badawczej „CALITHI – Literatura i kapitalizm w kulturach hiszpańskiego obszaru językowego” i współredaktorem interdyscyplinarnego czasopisma naukowego InterAlia: pismo poświęcone studiom queer.
Koordynator wykładu: mgr Wojciech Gałecki, Instytut Filologii Polskiej
Zakład Dydaktyki Języków Romańskich Instytutu Filologii Romańskiej zaprasza na wykład otwarty w ramach programu profesorów wizytujących (IDUB), który odbędzie się 7 kwietnia (poniedziałek) o godz. 12.00 w sali 2.2. w Instytucie Filologii Romańskiej (plac Nankiera 4). Wykład ten, w języku francuskim, wygłosi prof. Sophie Babault z Institut des Langues et Civilisations Orientales (INALCO) w Paryżu, specjalizująca się w dydaktyce nauczania języków obcych i socjolingwistyce.
Tytuł wykładu: Les discours de l’espace urbain : quand les locuteurs co-construisent l’espace public
Streszczenie wykładu:
L’apport de la sociolinguistique à la didactique des langues est reconnu depuis plusieurs décennies déjà, que ce soit au niveau de la prise en compte des questions de norme et de variation ou sur le plan des liens étroits existant entre des aspects sociaux et les pratiques langagières dans toute leur diversité (Babault & Tirvassen, 2006).
En revanche, la communauté scientifique connaît souvent moins les travaux réalisés dans le domaine spécifique de la sociolinguistique urbaine, qui vise à analyser des dynamiques sociolangagières propres aux espaces urbains caractérisés notamment par une forte densité de population, des parcours de mobilité, une juxtaposition de groupes sociaux, des contacts de langues, etc. (Calvet, 1994 ; Smakman & Heinreich, 2018 ; Auzanneau & Karyolemou, 2024). Ma conférence visera donc à apporter un ensemble d’éléments permettant aux chercheurs, enseignants et étudiants d’approfondir leur connaissance de ce sujet.
Après un rapide panorama sur l’émergence et les spécificités de la sociolinguistique urbaine, je m’intéresserai à la structuration de l’espace urbain par les discours en montrant comment les habitants de la ville s’approprient l’espace public et contribuent à le construire par leurs discours.
J’illustrerai mon propos par une recherche que j’ai réalisée durant l’année 2024 à Bruxelles. Capitale de la Belgique et siège du parlement européen, Bruxelles est également considérée comme la ville la plus cosmopolite d’Europe, avec 104 langues actives recensées (Janssens, 2015). Durant cette recherche, j’ai cherché à comprendre dans quelle mesure les discours visibles sur l’espace urbain sont représentatifs du multilinguisme caractérisant la ville et s’ils constituent des marques deterritorialisation de l’espace. Parallèlement, au niveau micro, l’analyse qualitative et quantitative du corpus recueilli dans plusieurs quartiers de la ville m’a conduite à observer des processus diversifiés d’appropriation de l’espace par les locuteurs.
Biogram:
Sophie Babault jest profesorką językoznawstwa w INALCO (Institut national des langues et civilisations orienta les) w Paryżu. Jej badania dotyczą dydaktyki nauczania języków obcych, dwujęzyczności, interakcji w klasie szkolnej oraz socjolingwistyki. Uczestniczyła w licznych projektach naukowych w Europie, Ameryce Południowej i Afryce, jest autorką lub redaktorką 50 publikacji naukowych.
Organizatorką wykładu jest dr hab. Monika Grabowska, prof. UWr
Zakład Językoznawstwa Francuskiego UWr zaprasza na wykład mistrzowski dra Martina Howarda z University College Cork (Irlandia) w poniedziałek 7 kwietnia w godzinach 14.00 – 15.30, Instytut Filologii Romańskiej (plac bpa Nankiera 4), w sali 2.2. (pierwsze piętro).
Wykład w języku francuskim.
Tytuł wykładu:
Sur le rôle du milieu d’acquisition dans l’apprentissage des langues étrangères : perspectives des recherches sur la mobilité internationale
Streszczenie wykładu :
En se servant des recherches faites dans le cadre de la mobilité internationale, cette conférence vise à cerner la question du rôle du milieu d’apprentissage dans l’acquisition d’une langue seconde. Les recherches sur la mobilité internationale constituent des données primordiales pour comparer les apprenants en milieu guidé avec leurs homologues qui choisissent de faire un séjour en milieu naturel. Un tel séjour est devenu de plus en plus populaire chez les apprenants guidés qui l’intègrent dans leur programme d’études, bien que d’autres apprenants ne partent pas à l’étranger. Suite aux recherches initiales dans les années 1990, ce champ de recherche constitue maintenant un sous-champ important au sein des recherches en acquisition des langues secondes, et permet de mettre en lumière plusieurs questions qui sous-tendent l’impact potentiel du changement de milieu d’apprentissage sur l’acquisition langagière, que ce soit la spécificité du développement linguistique en tant que tel, des questions portant sur le contact langagier et l’intégration sociale de l’apprenant, ou le rôle de facteurs socio-personnels dans différents milieux acquisitionnels. En se servant principalement d’exemples de la compétence grammaticale et sociolinguistique chez l’apprenant, cette conférence considère différents aspects des questions qui survolent le rôle du milieu d’apprentissage dans une théorie de l’acquisition des langues secondes.
Biogram dra Martina Howarda:
Badania dra Howarda koncentrują się na przyswajaniu języka obcego, socjolingwistyce i nauce za granicą, zwłaszcza w odniesieniu do języka francuskiego. Jest on autorem bądź współautorem 3 monografii (w druku: French Second Language Acquisition, Routledge, New York 2025), redaktorem 7 monografii oraz 7 wydań specjalnych czasopism, autorem blisko 100 artykułów i rozdziałów w monografiach. Wygłosił około 50 wykładów plenarnych w Europie, Ameryce i Azji. Założył czasopismo Study Abroad Research in Second Language Acquisition and International Education (Benjamins, Amsterdam /Filadelfia), którego był redaktorem naczelnym (2016-2021); był też zastępcą redaktora International Journal of Canadian Studies (University of Toronto Press). Obecnie jest członkiem rady redakcyjnej 6 czasopism oraz serii monograficznej Eurosla Monograph Series. W kadencji 2019-23 był przewodniczącym Association for French Language Studies, a w latach 2016-2022 przewodniczącym Europejskiej Akcji COST Study Abroad Research in European Perspective. Był też współzałożycielem i współprzewodniczącym Międzynarodowej Sieci Badawczej AILA Study Abroad and Language Learning, a od 2018 jest członkiem sieci badawczej AILA Crosslinguistic perspectives on second language studies. Był wiceprezesem European Second Language Association w kadencji 2011-2015. Był beneficjentem grantu Akademii Brytyjskiej Understanding Foreign Language Motivation in a Globalised World: Focus on French (2016-2018). Jest m.in. laureatem nagród rządu Kanady Faculty Research/Enrichment Awards (2005, 2007) oraz nagrody Quebecu (2003).
Wykład odbędzie się w ramach programu visiting professor (IDUB), a organizatorem spotkania jest dr hab. Witold Ucherek, prof. UWr (witold.ucherek@uwr.edu.pl).
Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży zaprasza na wykład pt. “‘Lad’- dishness in Contemporary Irish YA Fiction”, który wygłosi prof. Jennifer Mooney (Dublin City University).
Wykład ten odbędzie się on-line 08 kwietnia 2025 roku o godz. 18.00 (TEAMS)
Wszystkich zainteresowanych udziałem prosimy o kontakt za pomocą formularza: https://forms.office.com/e/0FDvCqQdpL
Streszczenie w języku angielskim:
In the last two decades, the Irish publishing industry has become increasingly dominated by women writers, who have put front and centre their desire, their agenda even, to explicitly politicise writing in order to challenge institutional and cultural violence, especially sexual violence, against women and girls where it remains and to provide younger readers with role models reflective or suggestive of a new, hoped-for cultural landscape. Whether or not it is also a direct corollary of the dominance, during the mid-to late 2000s few Irish YA texts offered sophisticated or complex depictions of straight or cis adolescent males and men characters – especially in the role of protagonist. In this talk, I explore how Irish YA writers approach writing masculinity by focusing primarily on two novels that explore gendered violence and sexual assault. Irish writer Louise O’Neill’s Asking For It (2015), is written from the perspective of a teenage girl; The Eternal Return of Clara Hart, written by English writer Louise Finch and published in Ireland by Little Island in 2022, is written from the perspective of a teenage boy. I ask whether these authors oversimplify the extent and force of patriarchy as a universal system of oppression by amplifying individual men and boys’ behaviour, reflecting a problematic ‘lad culture’ collective which contributes to the prevalence of sexual violence against women and girls. Alternatively, are they challenging normative beliefs about traditional masculinity by considering how social expectations to do with gender affect boys’ negotiation of hegemonic masculinity?
Notka bio:
Jennifer Mooney is Assistant Professor at the School of English, Dublin City University, where she is chair of its MA in Children’s and Young Adult Literature degree programme. She is the author of Feminist Discourse in Irish Literature: Gender and Power in Louise O’Neill’s Young Adult Fiction (Routledge, 2023)
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, prof. UWr, Instytut Filologii Angielskiej, dr Elżbieta Jamróz-Stolarska i dr Bożena Hojka, Instytut Nauk o Informacji i Mediach
Instytut Filologii Germańskiej zaprasza na wykład Ryszarda Wojnakowskiego ‘’Między wolnością a gorsetem’’, 14.04.2025 r., godz. 10.15, Instytut Filologii Germańskiej, pl. Nankiera 15 b, s. 219
Abstrakt
Wstęp
– Kto to jest tłumacz i komu do czego potrzebny? Rzemiosło – misja – adwokat autora
– Osadzenie w środowisku kulturowo-literackim i w procesie (przemyśle!) wydawniczym
– Wolny strzelec: czy tłumacz amator (Liebhaber) nie jest bardziej wskazany?
– Ekskurs historyczny: kto dawniej tłumaczył, jak dużo/jak mało tłumaczono i wydawano?
– Tłumacz przedstawia się nazwiskami swoich autorów… (prywata)
Główne rozważania
Cena wolności: blaski i cienie, bilans zysków i strat, obowiązek i odpowiedzialność
Nieprzystawalność obu języków pl i dt. Najważniejsze różnice: strukturalne. Wolność oznacza zrzucenie gorsetu polszczyzny, im większa literackość tekstu, tym bardziej pożądana wartość dodana. Procedury i metody postępowania, gdy pojawia się nieunikniony opór materii. Jak sobie pomagać?
Istotne wg mnie rozróżnienie gatunkowe i wzorcowa kariera: literatura faktu (naukowa) i eseistyka – proza i dramaturgia – poezja i filozofia
Dar, talent, lecz przede wszystkim praca – spełnienie i benefity przychodzą później, gdy w pełni panujemy nad materią, w której pracujemy. Język, słowo pozwalają na bardzo wiele. (Uprzedzając pytania): Nie dajmy się algorytmom! O zagrożeniach ze strony AI
Działalność wydawnicza, inicjowanie przedsięwzięć, chyba obciąża bardziej niż twórczość tłumacka! Tłumacz jako Mädchen für alles? Czy przestaniemy się wtrącać?
Ambicje tłumaczy, śledzących rozwój obu języków i uwzględniających to w przekładach: nie tylko polscy autorzy rozwijają polszczyznę. Na marginesie: nie pokuszę się o porównanie wpływu j. angielskiego i niemieckiego na j. polski.
Wnioski: na końcu tłumacz jest sam (cena wolności?), on ostatecznie podejmuje decyzje, ważne, by miał się na kim oprzeć (redaktorzy).
Podsumowanie
Tylko dla orłów? Krytyka przekładu… jak wyglądają recenzje książek tłumaczonych? Gdzie jest miejsce translatoryki? Dobry przykład: „Między literaturami”!
Czy są kryteria dobrego przykładu? Tak. Ja szybko się orientuję, czy mam przed sobą zły przekład (własny też).
O czytelnictwie – ogółem i książek niem. w szczególności. Czy warto (było)?
Czy tłumacz jest twórcą? Jest podmiotem prawa autorskiego? Tłumacz to brzmi dumnie…
Biogram
Ryszard Wojnakowski (1956) – polski tłumacz i wydawca literatury niemieckojęzycznej. Studiował germanistykę i skandynawistykę na UJ. W latach 1983–1993 redaktor w Wydawnictwie Literackim, od 1993 wolny strzelec. W latach 2000-2020 wydawał – w sumie 13 tomów – dwujęzyczną serię współczesnej poezji austriackiej Śpiewać to być. 2005 – Translator in Residence w EUK Straelen. Działalność propagatorska i dydaktyczna, m.in. seminarium na Viadrinie 2009/10.
Wśród tłumaczonych autorów: E.M. Remarque, H. Böll, K. Mann, B. Schlink, W. Hilbig, P. Handke, M. Ende (proza), E. Canetti (dramat), F. Mayröcker, I. Aichinger, Ch. Lavant, M. Kaléko (poezja), Martin Buber, Gershom Scholem (eseistyka).
Laureat znaczących nagród, m.in. „Literatury na Świecie” (2007, proza) oraz im. Karla Dedeciusa (2009, za całokształt), Gloria Artis (2014).
Bibliografia – zob. Wikipedia.
Organizatorzy: prof. dr hab. Anna Małgorzewicz i prof. dr hab. Wojciech Kunicki
Maj
Wykład otwarty prof. Helgi Mitterbauer (Université libre de Bruxelles) pt. Quo vadis, Europe, in Times of World Literature?
Termin: 13 maja 2025 (wtorek), godz. 13:45 – 15:15,
Instytut Filologii Polskiej, Pl. Nankiera 15B, sala 222
Abstract
Since the 2000s, a revised understanding of Goethe’s concept of World literature has shaken the study of comparative literature. As Theo D-haen summarizes in his volume The History of World Literature (2024), „No other approach to literary studies has known as spectacular a success in the new millennium as that which goes by the name of ‘world literature’”. In this scholarly field, we are experiencing an expansion to a global perspective (focusing on Asia and Africa), the idea of the masterpiece and the canon has been abandoned, and more attention is paid to translations and to the socio-economic conditions of the literary market. Briefly, the end of Eurocentrism was proclaimed. But what consequences does this movement have for research and scholarship in European literatures, and what perspectives does it open up?
On the one hand, I would like to focus on the increasing importance of literatures in languages other than the traditionally important ones such as English, French, German, and Spanish. On the other hand, I would like to open up the perspective of networking European literatures with non-European literatures. Thus, I will focus on Central European literatures (post-colonial aspect exemplified on the remarkable number of Nobel Prize winners from this region, in particular Olga Tokarczuk, Wisława Szymborska, Elfriede Jelinek, Herta Müller) and on writers such as Mohamed Mbougar Sarr and Fiston Mwanza Mujila writing in and creatively transforming the language of the former colonizer, and thus gaining world-wide recognition (post-colonial aspect & aspect of the international literary market).
Helga Mitterbauer is a full professor of German literature at the Université libre de Bruxelles; Austrian Visiting Associate Professor at the University of Alberta (2010–2015), PhD (2000) and venia legendi (postdoctoral qualification for chair, 2008) at the University of Graz where she taught from 1993 till 2013; Visiting professor (ELTE Budapest, University of Zagreb, University of Innsbruck); president of the coordinating committee of the book series CHLEL (Amsterdam, Benjamins) and co-editor of the book series Forum: Österreich (Frank & Timme, Berlin).
She has published over 20 books and numerous articles on Austrian, German, and comparative literature. Recent Book Publications: Franz Blei: Ideen – Werk – Netzwerk (ed. Berlin 2024); Franz Blei: Das trojanische Pferd (ed., Berlin 2023); Brussels 1900 Vienna: Networks in Literature, Visual and Performing Arts, and other Cultural Practices (co-ed, Amsterdam 2022); Vorstellungen vom Anderen in der tschechisch- und deutschsprachigen Literatur (co-ed., Berlin 2021), Cahiers de la Mémoire contemporaine 15 (Brussels 2021, co-ed.), Crossing Central Europe: Continuities and Transformations, 1900 and 2000 (co-ed., Toronto 2017).
Profesorka wizytująca w ramach programu wizyt krótkich IDUB, zaproszona przez Pracownię Badań Postkolonialnych przy IFA oraz kierunek Sztuka przekładu, twórcze pisanie i krytyka literacka przy IFP.
Organizatorki: prof. dr hab. Joanna Orska, dr hab. Dorota Kołodziejczyk, prof. UWr
Instytut Filologii Germańskiej zaprasza na wykład mistrzowski pt. ” Niemandsland nad Czarniawką. Przestrzenie Janoscha”, który wygłosi prof. dr hab. Angela Bajorek. Wykład ten odbędzie się w dniu 19 maja 2025, g. 10.15, s. 221, Instytut Filologii Germańskiej, pl. B. Nankiera 15B.
Streszczenie:
Wykład przybliży sylwetkę niemieckiego pisarza i rysownika Janoscha, autora bestsellerowych książek dla dzieci i młodzieży, a także trzech powieści dla dorosłych, których akacja toczy się na Górnym Śląsku. Janosch (właściwe nazwisko Horst Eckert) urodził się w Zabrzu, po wojnie zamieszkał w Republice Federalnej Niemiec, obecnie żyje na Teneryfie. Tematem wykładu są górnośląskie ślady w twórczości Janoscha, który w licznych tekstach wraca do czasów dzieciństwa spędzanego w zabrzańskim krajobrazie „familoków” nad rzeką Czarniawką, dopływem Kłodnicy. Wiele jego utworów zostało sfilmowanych, wiele zostało przetłumaczonych na język polski.
Biogram:
Angela Bajorek – literaturoznawczyni, absolwentka filologii germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, profesor Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, kierownik Katedry Literatury Niemieckojęzycznej oraz zastępczyni Przewodniczącego Rady Dyscypliny Literaturoznawstwo. Rzeczoznawczyni podręczników szkolnych do nauki języka niemieckiego przy MEN. Współautorka Europejskiego Portfolio Językowego, ponadto autorka: podręcznika der, die, das neu. Gry i zabawy językowe dla klas IV – VI (2001), biografii Janoscha Heretyk z familoka (2015), niem. Wer fast nichts braucht, hat alles (2016) oraz zbioru dydaktyzacji tekstów literatury dziecięcej i młodzieżowej: Kinder-und Jugendliteratur im DAF-Unterricht, (2019), Deutschsprachige Kinder- und Jugendliteratur im DaF-Unterricht (2023), jak również licznych artykułów na temat niemieckojęzycznej literatury dziecięcej i młodzieżowej. Współredaktorka wieloautorskich monografii, m.in.: Michael Ende – czuły fantasta. Sylwetka i strategia pisarska (2020); Krakau im Blickfeld von Geschichte, Kultur, Literatur und Sprache vom 19. bis zum 21. Jahrhundert (2024). Członkini m.in. Centrum Badań nad Kulturą i Literaturą dla Dzieci i Młodzieży oraz Janosch Gesellschaft oraz wiceprezeska Stowarzyszenia Janosch Familijo.
Organizatorzy: prof. dr hab. Edward Białek, dr Justyna Radłowska
Centrum Badań Literatury dla Dzieci i Młodzieży zaprasza na wykład pt. „’No one wants to read about a barnacle’: Reframing ‘uncharismatic’ marine life in children’s literature”, który wygłosi prof. Elly McCausland (Gent University).
Wykład ten odbędzie się on-line 20 maja 2025 roku o godz. 18.00 (TEAMS)
Wszystkich zainteresowanych udziałem prosimy o kontakt za pomocą formularza: https://forms.office.com/e/eTpeNRuia5
Streszczenie w języku angielskim:
This talk examines the efforts of recent children’s literature to cultivate empathy for aquatic bodies and forms that are particularly – literally and metaphorically – slippery. Habitually ‘othered’, ignored or even denigrated in popular discourse – to a far greater extent than other non-human animals such as mammals – barnacles, coral, anemones and their relatives are nonetheless increasingly recognised by scientists as vital to the health of our oceans and global ecosystems. ‘Blue extinction’ discourse frequently advocates that we cultivate more inclusive and empathetic relationships with such animals as a matter of urgency. Children’s literature is increasingly part of this attempt. This paper argues that by framing and fixing these ‘uncharismatic’ forms centre stage as spectacle, in the contained space of the aquarium or tide pool, children’s literature fantasises in microcosm the reparation of an environmental catastrophe whose very size and scale might otherwise render it overwhelming or inaccessible, particularly to younger readers.
Notka bio: Elly McCausland is Associate Professor of English Literature at Gent University. She works predominantly on children’s literature, but her interests also include the environmental humanities, Victorian literature, adaptation, and medieval literature. She is the author of Malory’s Magic Book: King Arthur and the Child, 1862-1980 (2019) and Risk in Children’s Adventure Literature (2024). She also teaches a course on literature and the music of Taylor Swift, and has published two books on the topic (January 2025; forthcoming November 2025).
Organizatorzy: dr hab. Mateusz Świetlicki, prof. UWr, Instytut Filologii Angielskiej, dr Elżbieta Jamróz-Stolarska i dr Bożena Hojka, Instytut Nauk o Informacji i Mediach
Pracownia Kultury Literackiej XX wieku Instytutu Filologii Polskiej UWr zaprasza do udziału w wykładzie mistrzowskim prof. dr hab. Franceski Fornari (Uniwersytet Ca’ Foscari Venezia), który odbędzie się 22 maja 2025 roku, godz. 12:15-13:45 w formule on-line na platformie MS Teams.
Temat wykładu: O krytyce genetycznej i rękopisach Zbigniewa Herberta
Wszystkich zainteresowanych udziałem prosimy o kontakt za pomocą formularza: https://forms.office.com/e/iGaD5c0Ku8
O wykładzie:
W wykładzie będą prezentowane wybrane aspekty krytyki genetycznej w odniesieniu do badań Almuth Grésillon, autorki podręcznika Éléments de critique génétique, w którym poruszane są zasadnicze kwestie teorii i praktyki metody. W drugiej części wykładu przedstawiony będzie dossier genezy wiersza Herberta Obłoki nad Ferrarą.
O wykładowczyni:
Francesca Fornari, prof. dr. hab., wykłada na Uniwersytecie Ca’ Foscari Venezia, jest autorką monografii o poezji Józefa Czechowicza Architettura dell’immaginazione, artykułów o literaturze i poezji polskiej XX wieku, publikowanych m.in. „Tekstach Drugich”. Członkini rady naukowej „Kontekstów. Polska Sztuka Ludowa”. Tłumaczyła m. in. wiersze Czechowicza, Julii Hartwig, Krynickiego (Il punto magnetico) i Herberta (L’epilogo della tempesta). Zajmuje się krytyką genetyczną i rękopisami Zbigniewa Herberta.
Link do publikacji:
https://www.unive.it/data/people/5592715/pubblicazionitutte
Wykład odbędzie się w języku polskim
Organizatorzy: prof. dr hab. Dorota Heck, mgr Jakub Horbacz
Kontakt: jakub.horbacz@uwr.edu.pl
Pracownia Studiów Kulturowych Katedry Filologii Niderlandzkiej Uniwersytetu Wrocławskiego zaprasza na wykład zorganizowany w ramach programu IDUB. Wykład odbędzie się 22 maja 2025 o godz. 17.00 w Katedrze Filologii Niderlandzkiej, ul. Kuźnicza 21-22, 50-138 Wrocław, sala 307 (trzecie piętro)
Wykład pt. Testimonies of Crisis: Asylum Seeking Narratives in Contemporary Western European Literature wygłosi w języku angielskim dr Liesbeth Minnaard (University of Leiden)
Abstract: Telling the “right” narrative is pivotal for a refugee’s future in Europe. Once they have entered the process of claiming asylum in a EU member state, much depends on their narrative of persecution and its credibility in the eyes of EU officials. In this lecture I will juxtapose this legal genre of refugee testimony – the narrative that is decisive in the official asylum procedure – with several works of literature of a different testimonial kind: narratives that, in a quasi-autobiographical vein, describe the ins and outs of life as an asylum seeker. In what ways do these literary testimonies – testimonies of a life of waiting in a Kafkaesque world “in between” – interact with these legal refugee narratives? In how far can these testimonies, offered in a temporal parallel to the asylum claiming process and addressed to the host country’s readership, be seen as forms of speaking back, as means of claiming agency in situations that rather seem to deprive the asylum seekers of their personhood? And, last but not least: what is our role, as readers of these testimonies?
Biogram: Liesbeth Minnaard is Assistant Professor at the Film and Literary Studies Department of Leiden University. Her research is situated in and across the fields of comparative literature, literary and cultural theory, migration studies, Dutch literary studies, German literary studies, postcolonial studies, gender studies and intersectionality. She is the author of the monograph New Germans, New Dutch. Literary Interventions (Amsterdam University Press, 2008) and co-author of De lichtheid van literatuur. Engagement in de multiculturele samenleving (Acco, 2015 – with Maria Boletsi, Sarah De Mul, and Isabel Hoving). She is co-editor of the volumes Ethnizität und Geschlecht. (Post-)Koloniale Verhandlungen in Geschichte, Kunst und Medien (Böhlau, 2005), Literature, Language and Multiculturality in Scandinavia and the Low Countries (with Wolfgang Behschnitt and Sarah De Mul, Rodopi 2013), Beyond the Myth of Monolingualism and Nach der einen Sprache: literarische Mehrsprachigkeit? (both with Till Dembeck, KultuRRevolution, 2013 and Rodopi 2014), and Languages of Resistance, Transformation and Futurity. From Crisis to Critique (Palgrave Macmillan 2020 – with Maria Boletsi and Janna Houwen).
Organizator: dr Ewa Dynarowicz, Katedra Filologii Niderlandzkiej
Instytut Filologii Germańskiej zaprasza na gościnny wykład prof. Burckharda Dückera, który zostanie wygłoszony w ramach programu IDUB.
Tytuł wykładu: On the interpretive figure of the ›island‹ in Gerhart Hauptmann’s work and in German-language literature at the beginning of the 20th century (wykład tłumaczony na język polski)
Data i miejsca wykładu: 27 maja 2025, godz. 12.00 Instytut Filologii Germańskiej, pl. B. Nankiera 15B, sala 219
Abstrakt: Celem wykładu jest przedstawienie wybranych kreacji przestrzeni wyspy w dziełach Gerharta Hauptmanna. W centrum uwagi znajdzie się również ich funkcjonalizacja w kontekście zwrotu przestrzennego nauk kulturoznawczych. Jakkolwiek brzmi to abstrakcyjnie, to interesować nas będzie przede wszystkim związek idei z przestrzenią. W okresie aktywności literackiej Hauptmanna opublikowane zostały równolegle liczne inne pisarskie wizje przestrzeni insularnych, które w istocie odnieść można do sytuacji ideologicznej dezorientacji po zakończeniu I wojny światowej.
Biogram prelegenta: Prof. Dr Burckhard Dücker, ur. 1950, wykładowca Instytutu Germanistyki Uniwersytetu w Heidelbergu. Liczne publikacje z zakresu kulturoznawstwa oraz badań nad rytuałami, a także nowszej literatury niemieckiej, między innymi: »Rituale. Formen – Funktionen – Geschichte. Einführung in die Ritualwissenschaft« (2007).
Osoba odpowiedzialna za organizację wykładu: dr Krzysztof Żarski
Zakład Lingwistyki Korpusowej oraz Naukowe Interdyscyplinarne Koło Doktorantów zapraszają na wykład mistrzowski dr. Marcina Wągla o tytule: Wyrażenia kolektywne i syngulatywne: Struktura i znaczenie.
Wykład odbędzie się 30 maja 2025 roku o 15.00 w sali 125 w Instytucie Filologii Polskiej, pl. B. Nankiera 15B.
Na wykład można zapisywać się przez formularz: https://forms.office.com/e/EDBHMcAXLc
Wszystkie informacje znajdą Państwo na : https://corpus.uwr.edu.pl/2025/05/13/wyklad-mistrzowski25_marcin-wagiel/
Osobą odpowiedzialną za wykład jest Jan Krzywdziński. Wszystkie pytania mogą Państwo kierować na adres corpus@uwr.edu.pl
Streszczenie: Celem wystąpienia jest przedstawienie analizy morfologicznej i semantycznej wyrażeń kolektywnych (np. liść ~ listowie) i syngulatywnych (np. śnieg ~ śnieżynka) w ujęciu porównawczym. Rzeczowniki kolektywne to wyrażenia nominalne oznaczające zbiór obiektów konceptualizowanych jako pewna całość, podczas gdy rzeczowniki syngulatywne to wyrażenia pochodne, które denotują obiekty jednostkowe wyłonione ze zbioru konceptualizowanego jako homogeniczna grupa obiektów. Choć w językoznawstwie polskim wyrażenia te były już analizowane w ujęciu synchronicznym (np. Bogusławski 1973, Feleszko 1980, Habrajska 1995), diachronicznym (np. Jędrzejko 1996) i porównawczym (np. Krumova 1989, Król 2015), jak dotąd temat ten nie został podjęty w kontekście nowszych wyników językoznawstwa teoretycznego.
Derywacje kolektywne i syngulatywne występują w wielu językach świata, np. w językach celtyckich, semickich, kuszyckich, nilo-saharyjskich, algonkiańskich, a także słowiańskich. Są one zaskakujące, ponieważ zdają się odwracać standardowy schemat, w którym wyrażenia oznaczające mnogość są bardziej nacechowane pod względem struktury morfologicznej niż wyrażenia oznaczające pojedynczość (Wierzbicka 1988, Gil 1996, Corbett 2000, Dimmendaal 2000, Mathieu 2014, Acquaviva 2015, Dali & Mathieu 2021, de Vries 2021, Wągiel 2021, Geist et al. 2023, Kagan 2024, Kagan & Nurmio 2024, Wągiel & Shlikhutka 2023).
Najnowsze badania nad wyrażeniami kolektywnymi i syngulatywnymi wskazują, że ich właściwości mają istotne konsekwencje teoretyczne dla tych aspektów semantyki nominalnej, które dotyczą mechanizmów indywiduacji, zbiorowości i policzalności. Niemniej wiele właściwości tychże wyrażeń nadal pozostaje niezbyt dobrze zrozumianych. W wystąpieniu omówię wybrane wyrażenia kolektywne w języku polskim w porównaniu z innymi językami słowiańskimi, a także wybrane wyrażenia syngulatywne w językach wschodniosłowiańskich w porównaniu z innymi językami świata. Omówione zostaną także derywacje wtórnych wyrażeń kolektywnych i syngulatywnych jak np. (1).
(1) per-o ~ per-a ~ pir-ja ~ pir-jin-a ~ pir-jin-y
pióro-sg ~ pióro-pl ~ pióro-coll ~ pióro-coll-sgv-sg ~ pióro-coll-sgv-pl
`pióro’ ~ `pióra’ ~ `pierze’ ~ `piór(k)o’ ~ `piór(k)a’ (ukraiński)
Zaproponowany zostanie ogólny aparat teoretyczny, który umożliwi uchwycenie kluczowych właściwości analizowanych wyrażeń.
Biogram: Dr Marcin Wągiel jest językoznawcą formalnym specjalizującym się przede wszystkim w badaniach morfosemantycznych z zakresu kategorii liczby, policzalności, generyczności oraz relacji część-całość często w ujęciu porównawczym.
Studiował polonistykę, slawistykę oraz językoznawstwo ogólne. W roku 2019 na Uniwersytecie Masaryka w Brnie obronił doktorat na temat „Subatomic quantification”, który w roku 2020 otrzymał prestiżową nagrodę E.W. Beth Dissertation Prize przyznawaną dla najlepszej rozprawy doktorskiej z zakresu logiki, lingwistyki i teorii informacji przez międzynarodową organizację naukową The Association for Logic, Language and Information. Jest autorem dwóch monografii, a także wielu artykułów z zakresu semantyki, składni, morfologii i fonologii języków słowiańskich, germańskich, romańskich oraz wschodnioazjatyckich. W swoich badaniach łączy tradycyjne metody językoznawstwa opisowego i porównawczego z metodologią lingwistyki formalnej, korpusowej i eksperymentalnej. Kierował projektami Part-whole structures across languages oraz Polish phonematics: An Axiomatic Functionalist view. Phonetic and phonological analysis of Modern Polish. Prowadził także badania w ramach zespołu realizującego projekt Formal approaches to number in Slavic. Jest stypendystą Fundacji Humboldta oraz programu AKTION.
Od roku 2022 pracuje jako adiunkt w IDN Centrum Badań Korpusowych i Eksperymentalnych nad Językami Słowiańskimi „Slavicus” na Uniwersytecie Wrocławskim. Związany jest również z Uniwersytetem Palackiego w Ołomuńcu, gdzie pracował jako lektor języka polskiego na Katedrze Slawistyki, oraz z Uniwersytetem Warszawskim, gdzie był zatrudniony jako adiunkt w Instytucie Języka Polskiego. Wyniki swoich badań prezentował na najważniejszych konferencjach naukowych w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji. W roku 2022 na zaproszenie organizatorów konferencji wygłosił wykład plenarny na Formal Description of Slavic Languages 15. Wykładał na licznych uczelniach oraz placówkach badawczych na całym świecie, m.in. University of Rochester, University College London, Uniwersytet Pompeu Fabry w Barcelonie, Leibniz Centre General Linguistics (ZAS Berlin), Zhejiang University. Współpracuje regularnie z zagranicznymi badaczami m.in. z Uniwesytetu Humboldtów w Berlinie, Uniwersytetu Wiedeńskiego, Uniwersytetu w Utrechcie oraz Uniwersytetu Karola w Pradze.
Czerwiec
Lipiec
Pole na tekst
Wrzesień
Pole na tekst
